دکستروز چیست؟
دکستروز نوعی قند ساده است که از ذرت تهیه می شود.
این ماده شبیه فروکتوز و از نظر شیمیایی با گلوکز که قند خون است، یکسان می باشد. قندهای ساده از جمله دکستروز، فروکتوز و گلوکز در مواد غذایی مانند شکر، عسل و نان وجود دارند. از این کربوهیدرات اغلب در غذاها به عنوان یک شیرین کننده مصنوعی و موادی مانند شربت ذرت فروکتوز استفاده می شود.
پزشکان ممکن است از این قند ساده برای بالا بردن قند خون فرد (در زمانی که خیلی پایین آمده است) استفاده کنند. آن ها همچنین ممکن است آن را با محلولی که قرار است به بیمار تزریق شود، ترکیب کنند. پزشکی در زندگی انسانها نقشی به سزا دارد و داشتن اطلاعات پزشکی روزمره در حوزه سلامتی و بهداشت برای همگان ضروری است.
اکثر مردم به شما خواهند گفت که دکستروز همان گلوکز است و حق با آن هاست! زیرا دارای ترکیب شیمیایی مشابه گلوکز می باشد. واحدهای سازنده گلوکز می توانند به دو شکل ظاهر شوند: شکل “D” یا “L” که تصاویر آینه ای هستند (نمی توانند روی هم قرار گیرند) و در بین شیمیدانان به عنوان “ایزومرهای فضایی” شناخته می شوند.
از آن جایی که دکستروز و گلوکز هر دو D-گلوکز هستند، دقیقاً یکسان می باشند. دکستروز به عنوان یک شیرین کننده مغذی طبقه بندی می شود که به این معنی است که در مقایسه با شیرین کننده های با شدت بالا که معمولاً غیر مغذی هستند یا دارای محتوای بسیار کم کالری هستند، دارای کالری قابل توجهی است. تولید و صنعت ایرانی در خصوص این تولید داخلی حرکت هایی را آغاز کرده است. علم نوین نانو با استفاده از فن آوری های رایانه به افزایش دانستنیهای روز و درمان این عارضه کمک کرده است.
انواع دکستروز
دکستروز مترادف دی گلوکز است و به مونوساکارید خالص و کریستالی به دست آمده پس از هیدرولیز کامل نشاسته اشاره دارد. این ماده به دو شکل وجود دارد، دکستروز مونوهیدرات که حاوی یک مولکول آب کریستال است و دکستروز بی آب که حاوی هیچ چیز نیست.
ویژگی های دکستروز مونوهیدرات
- فرمول: C6H12O6H2O
- وزن مولکولی: ۱۹۸
- محتوای دکستروز (٪ درB.) حداقل ۹۹٫۵
- رطوبت: ٪ ۸٫۰ – ۹٫۵٪
- نقطه ذوب °C (°F): (181) 83
- حرارت محلول (۲۵ درجه سانتیگراد) J/g: 105.5-
ویژگی های دکستروز بی آب
- فرمول: C6H12O6
- وزن مولکولی: ۱۸۰
- محتوای دکستروز (٪ درB.) حداقل ۹۹٫۵
- رطوبت: حداکثر ۱%
- نقطه ذوب °C (°F): (295) 146
- حرارت محلول (۲۵ درجه سانتیگراد) J/g: 59.3-
خواص این ماده
- دگلوکز، همچنین به عنوان دیگلوکز شناخته میشود، که مادهای است که از نشاسته به دست میآید. این ماده به دو نوع دگلوکز مونوهیدرات و دگلوکز بیآب تقسیم میشود.دگلوکز مونوهیدرات:
- فرمول شیمیایی: C6H12O6H2O
- وزن مولکولی: ۱۹۸
- حداقل محتوای دگلوکز: ٪ ۹۹٫۵
- رطوبت: ٪ ۸٫۰ – ۹٫۵٪
- نقطه ذوب: ۸۳ درجه سلسیوس (۱۸۱ درجه فارنهایت)
- حرارت محلول (درجه سانتیگراد): ۱۰۵٫۵-
دگلوکز بیآب:
- فرمول شیمیایی: C6H12O6
- وزن مولکولی: ۱۸۰
- حداقل محتوای دگلوکز: ٪ ۹۹٫۵
- حداکثر رطوبت: ٪ ۱
- نقطه ذوب: ۱۴۶ درجه سلسیوس (۲۹۵ درجه فارنهایت)
- حرارت محلول (درجه سانتیگراد): ۵۹٫۳-
خواص دگلوکز: دگلوکز به دلیل خواص خاص خود دارای کاربردهای فراوانی است:
- دگلوکز یک نوع پایدارکننده است.
- خواص حجمدهندگی در دگلوکز وجود دارد.
- دگلوکز قابلیت تشکیل بافت دارد و برای مصارف مختلف مورد استفاده قرار میگیرد.
- یکی از خصوصیات مهم دگلوکز، خاصیت جذب رطوبت است.
- دگلوکز خواص شیرین کنندگی دارد.
کاربردهای دگلوکز:
دگلوکز کاربردهای وسیعی در صنایع مختلف دارد:
- صنایع غذایی: دگلوکز به عنوان افزودنی و شیرین کننده در تولید مختلف غذاها مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین برای تنظیم طعمهای شور یا تند نیز مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین، به دلیل خاصیت نگهداری، در بستهبندی محصولات نیز استفاده میشود.
- صنایع پزشکی: دگلوکز خواص درمانی دارد و به عنوان منبع انرژی سریع در مواردی مانند کاهش قند خون و درمان کمآبی استفاده میشود.
- بدنسازی: دگلوکز به عنوان مکمل غذایی در بدنسازی جهت افزایش وزن و عضلهسازی مورد استفاده قرار میگیرد.
- صنایع آرایشی و بهداشتی: دگلوکز در تولید محصولات مراقبت از پوست، مو و محصولات آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرد.
خطرات مصرف دگلوکز: استفاده زیاد از دگلوکز ممکن است منجر به افزایش خطراتی نظیر افزایش قند خون، افزایش وزن، بیماریهای قلبی، دیابت، مشکلات پوستی و افسردگی شود. در برخی موارد مانند تورم و کاهش پتاسیم در خون نیز تجمع مایع در بدن را ایجاد میکند.
تفاوت بین دگلوکز و شکر: دگلوکز و شکر هر دو مواد شیرینی دهنده هستند، اما دارای تفاوتهایی هستند. دگلوکز یک نوع قند ساده است، در حالی که شکر کلمهای کلیتر است و از دو نوع قند، یعنی دکستروز و فروکتوز، تشکیل شده است. هر چند دگلوکز و شکر به طور مشابه در بدن هضم میشوند، اما تفاوتهایی در خصوصیات و تأثیرات آنها وجود دارد.
نکات نهایی: در نهایت، باید توجه داشت که مصرف هر ماده به میزان معقول و با توجه به وضعیت سلامتی فرد مناسب است. به عنوان مثال، مصرف اضافی دگلوکز ممکن است در برخی افراد با مشکلات قند خون یا وزن مشکلساز شود. همچنین، مشورت با متخصصان بهداشت و تغذیه در مورد مصرف مواد غذایی مهم است.